Związek Wolnej Ziemi jest stowarzyszeniem rejestrowym, powołanym do życia w lutym 2020 roku. Statut Związku jest obszernym dokumentem, który poza niezbędnymi, wymaganymi prawnie zapisami zawiera szereg treści precyzujących specyfikę jego przeznaczenia. Zamysłem autorów statutu było powołanie do życia organizacji o wąskim zakresie działania, dużym potencjale rozwoju oraz płaskiej strukturze zarządzania, opartej na zasadzie konsensusu we wszystkich organach i jednostkach.
Głównym zadaniem operacyjnym Związku Wolnej Ziemi jest pozyskiwanie nieruchomości gruntowych na terenie całej Polski, aby następnie przekazywać te grunty do użytkowania lub powierzać je pod opiekę grupom osób, które chcą aktywnie tworzyć intencjonalne wspólnoty (tzw. ekoosady lub ekowioski) bądź też tworzyć i chronić rezerwaty przyrody. Osoby te formalnie będą członkami tzw. Autonomicznych Jednostek Terenowych Związku Wolnej Ziemi.
Jednostki Terenowe, a w szczególności Autonomiczne Jednostki Terenowe, są kluczowymi komponentami Związku Wolnej Ziemi. Ludzie wchodzący w ich skład będą współtwórcami i mieszkańcami ekowiosek, wchodzącymi często w rolę pionierów, oraz opiekunami gruntów i innych nieruchomości, które formalnie należeć będą do Związku Wolnej Ziemi jako całości. Związek Wolnej Ziemi można zatem nazwać Związkiem Autonomicznych Jednostek Terenowych. Jest on wspólnotą ludzi, których łączy i przyciąga wizja oraz chęć oddolnego, organicznego budowania życzliwej cywilizacji.
Preambuła
Charakter, intencja oraz ogólny wizerunek Związku Wolnej Ziemi jako wspólnoty bądź związku wspólnot został wyrażony w krótkiej preambule, która powstała w końcowym okresie prac nad 17 rozdziałami statutu. Opracowanie ostatecznej wersji statutu zajęło ponad rok. Oto treść preambuły:
My, ludzie tworzący Związek Wolnej Ziemi, uznajemy się za opiekunów i strażników Ziemi, a w szczególności terenów, na których żyjemy. Dążymy do rozwoju świadomości poprzez odtworzenie naturalnej relacji człowieka z naszą Planetą. Przyjmujemy, że będąc równymi wobec Ziemi, na której żyjemy, jesteśmy również równi wobec siebie i całej Przyrody. Oświadczamy, że Ziemia i całe życie na Ziemi stanowią dla nas wielką wartość przez sam fakt swego istnienia. Uznajemy, że naszym zadaniem jest ochrona Ziemi, naszego Domu i Miejsca w Kosmosie. Uznajemy, że Ziemia ma takie samo prawo do istnienia i uszanowania jej bytu, jakie mają wszystkie istoty. Pragniemy tworzyć wspólnoty, w których będziemy razem żyli, współpracowali ze sobą i uczyli się od siebie dla dobra nas samych i całego Życia. Pragniemy, aby wszyscy ludzie żyli w harmonii ze sobą i z całą Przyrodą, szanując i chroniąc Ziemię.
Jednostki terenowe
Jednostkom terenowym poświęcono w statucie 5 następujących po sobie rozdziałów. Poniżej znajduje się podsumowanie kluczowych regulacji zawartych w tej części dokumentu (rozdziały od 10 do 14).
Jednostki terenowe Związku Wolnej Ziemi (w skrócie JT) powoływane są przez Walne Zebranie na czas nieoznaczony, na wniosek co najmniej 3 osób (tak zwanych inicjatorów JT). Nie posiadają one osobowości prawnej i dzielą się na dwa rodzaje: Podstawowe Jednostki Terenowe (PJT) oraz Autonomiczne Jednostki Terenowe (AJT). AJT są takimi jednostkami terenowymi, którym powierzono do gospodarowania nieruchomości gruntowe należące do Związku w celu tworzenia, utrzymania i rozwoju wspólnot intencjonalnych bądź tworzenia i ochrony rezerwatów Wolnej Ziemi. PJT natomiast, to wszystkie pozostałe jednostki terenowe, które takimi gruntami nie dysponują. W momencie, w którym PJT otrzymają do gospodarowania nieruchomości gruntowe, zostają one przekształcone w AJT.
Rady Jednostek Terenowych
Każda JT (PJT lub AJT) posiada kolektywny organ najwyższy, zwany Radą Jednostki Terenowej, która decyduje o wszystkich sprawach dotyczących JT. W skład tej Rady wchodzą inicjatorzy JT oraz kolejne osoby przyjęte do JT przez tę Radę. W przypadku AJT członkami Rady mogą być również wszyscy stali mieszkańcy nieruchomości oddanej do użytkowania dla AJT. Rada JT podejmuje uchwały jednomyślnie i wypracowuje decyzje drogą konsensusu, biorąc pod uwagę opinie wszystkich obecnych na zebraniu członków Rady JT oraz dążąc do przyjęcia decyzji korzystnych dla wszystkich i możliwych do zaakceptowania przez wszystkich obecnych na zebraniu członków Rady JT.
Również rozwiązanie jednostki terenowej może nastąpić wyłącznie na mocy uchwały Rady danej JT. Uchwała ta musi zostać podjęta jednomyślnie w obecności wszystkich członków tej Rady i wchodzi w życie dopiero po zatwierdzeniu jej przez Walne Zebranie. Oznacza to, że raz utworzona jednostka terenowa istnieje tak długo, aż sama nie postanowi zadecydować o własnej likwidacji.
Zarządy Jednostek Terenowych
Oprócz Rady, każda jednostka terenowa posiada również swój Zarząd, który jest wybierany przez Radę JT i który może być w dowolnym czasie przez tę Radę odwołany. Zadaniem Zarządu JT jest wykonywanie uchwał Rady JT i reprezentowanie JT na zewnątrz. Ponadto Zarząd każdej JT ma kilka ważnych obowiązków sprawozdawczych względem Zarządu Związku, które są wyszczególnione w rozdziale 14.
Zarząd JT również wypracowuje decyzje w drodze konsensusu, biorąc pod uwagę opinie wszystkich obecnych na zebraniu członków Zarządu JT oraz dążąc do przyjęcia decyzji korzystnych dla wszystkich i możliwych do zaakceptowania dla wszystkich obecnych na zebraniu członków Zarządu JT.
Regulaminy Jednostek Terenowych
Każda Jednostka Terenowa posiada swój własny regulamin, który w szczególności określa jej nazwę, siedzibę, obszar działania, profil, cele, strukturę organizacyjną, sposób podejmowania decyzji przez organy tej jednostki (zgodny z zasadą konsensusu), szczegółowe zasady działania organów JT oraz Delegata i Zastępcy Delegata JT.
Pierwszy tekst regulaminu jest opracowywany przez członków założycieli JT i zatwierdzany przez Walne Zebranie w trakcie powoływania JT. Rada JT może dokonywać zmian w regulaminie JT w późniejszym czasie, lecz zmiany te muszą być zatwierdzane pod rygorem nieważności przez Walne Zebranie w drodze uchwały.
Regulaminy AJT dodatkowo określają również: zasady gospodarowania nieruchomościami użytkowanymi przez AJT, podstawowe zasady dotyczące mieszkańców AJT, zasady przyjmowania nowych mieszkańców AJT oraz podstawowe zasady dotyczące gości AJT.
Delegaci Autonomicznych Jednostek Terenowych
Rozdział 12 statutu poświęcony jest Delegatom Autonomicznych Jednostek Terenowych. Każda Rada AJT wybiera ze swego grona Delegata AJT oraz jego zastępcę. Delegaci AJT biorą udział w Walnym Zebraniu Związku (czyli w najwyższym organie uchwałodawczym) z głosem stanowiącym.
PJT nie mają obowiązku posiadania delegatów, a jeśli zdecydują się na wybór delegata na Walne Zebranie, może on prezentować stanowisko PJT i uczestniczyć w obradach z głosem doradczym.
Walne Zebranie
Po zwięzłej prezentacji jednostek terenowych, które są fundamentalnym konstruktem Związku Wolnej Ziemi, możemy przejść do krótkiego omówienia pozostałych organów Związku, które zgodnie z wymogiem prawnym (Prawo o stowarzyszeniach) muszą się znaleźć w strukturze każdego stowarzyszenia rejestrowego. Tymi organami są: Walne Zebranie, Zarząd oraz Komisja Rewizyjna.
Walne Zebranie jest najwyższym organem Związku. W obradach Walnego Zebrania mogą brać udział wszyscy członkowie Związku, przy czym głos stanowiący mają delegaci AJT (będący członkami zwyczajnymi na mocy pełnionych przez siebie funkcji Delegatów AJT) oraz pozostali członkowie zwyczajni. Wszyscy pozostali członkowie Związku biorą udział w Walnym Zebraniu z głosem doradczym. Dodatkowo w Walnym Zebraniu mogą brać udział z głosem doradczym także osoby zaproszone przez co najmniej jednego z członków Związku.
Walne Zebranie decyduje o sprawach najwyższej wagi. Wśród jego kompetencji wymienić należy wybieranie i odwoływanie członków Zarządu Związku oraz Komisji Rewizyjnej, decydowanie o zmianie statutu, powoływanie Jednostek Terenowych, zatwierdzanie regulaminów organów Związku i Jednostek Terenowych itp.
Zarząd
Zarząd Związku jest organem wykonawczym, który kieruje działaniami Związku w oparciu o uchwały Walnego Zebrania i reprezentuje Związek na zewnątrz oraz działa w jego imieniu. Prowadzi wszelkie sprawy bieżące Związku, sporządza sprawozdania finansowe i merytoryczne, przyjmuje nowych członków wspierających, prowadzi rejestr członków itp. Ogólnie mówiąc, na członkach Zarządu spoczywa duża ilość pracy administracyjnej, biurowej oraz koordynacyjnej.
Na podkreślenie zasługują ograniczenia Zarządu w sposobie składania oświadczeń woli w sprawach majątkowych (ust. 7.15). Zarząd nie ma prawa zaciągania zobowiązań, które wymagają zabezpieczenia majątkiem trwałym Związku lub obciążone są odsetkami. Oznacza to, że Zarząd nie może np. wziąć kredytu hipotecznego pod zastaw jakichkolwiek nieruchomości należących do Związku.
Bardzo wyraźne ograniczenia są nałożone również na możliwość sprzedaży nieruchomości gruntowych (ust. 7.17). Aby można było zbyć jakiekolwiek grunty, wymagane jest pełnomocnictwo udzielone przez Walne Zebranie w formie uchwały podjętej jednomyślnie w obecności wszystkich członków zwyczajnych Związku, a w przypadku gdy nieruchomość jest w użytkowaniu Autonomicznej Jednostki Terenowej, wymagane jest również pełnomocnictwo udzielone przez Radę danej Autonomicznej Jednostki Terenowej w formie uchwały podjętej jednomyślnie w obecności wszystkich członków tego organu.
W rzeczywistości żaden majątek, który jest w użytkowaniu AJT, nie może być w jakikolwiek sposób odebrany tej jednostce bez zgody Rady AJT.
Do dodatkowych obowiązków Zarządu Związku względem jednostek terenowych należy podejmowanie działań potrzebnych do samodzielnego funkcjonowania JT w zgodzie z ich regulaminami. Zarząd ma zatem obowiązek udzielania organom JT potrzebnych pełnomocnictw. W przypadku gdy działanie organu JT na podstawie pełnomocnictwa udzielonego przez Zarząd Związku jest niemożliwe lub niecelowe, Zarząd Związku na wniosek organu JT ma obowiązek działania na rzecz JT wobec innych podmiotów.
Znów przebija się tutaj kluczowa rola jednostek terenowych. One są najważniejsze. Cała organizacja służy temu, aby mogły one sprawnie funkcjonować i się rozwijać. Zarząd w rzeczywistości jest wykonawcą woli nie tylko Walnego Zebrania, ale również Jednostek Terenowych.
Komisja Rewizyjna
Komisja Rewizyjna jest organem kontroli, sprawującym nadzór nad całokształtem działalności statutowej i finansowej Związku. W ramach czynności nadzorczych ma ona prawo do pełnej informacji o działalności organów, wglądu do dokumentacji oraz żądania udzielenia wyjaśnień i informacji przez Zarząd oraz osoby zaangażowane w działalność w imieniu lub na rzecz Związku.
Komisja Rewizyjna może także ze skutkiem natychmiastowym zawiesić członka Zarządu w przypadku stwierdzenia zachowania godzącego w dobre imię Związku, działania na szkodę Związku lub stwierdzenia naruszenia przez tę osobę postanowień statutu Związku, uchwał organów Związku lub regulaminów Jednostek Terenowych na terenach użytkowanych przez te Jednostki.
Zarówno Walne Zebranie, Zarząd, jak i Komisja Rewizyjna wypracowują decyzje w drodze konsensusu, biorąc pod uwagę opinie wszystkich obecnych na zebraniu członków danego organu oraz dążąc do przyjęcia decyzji korzystnych dla wszystkich i możliwych do zaakceptowania przez wszystkich obecnych na zebraniu członków organu.
Podsumowanie
Statut jest obszerny i spójny, a co najważniejsze zapewnia dużą swobodę i autonomię jednostkom terenowym. Nawet możliwość zmiany tych części statutu, które bezpośrednio dotyczą jednostek terenowych, nie może się odbyć bez zgody jednostek terenowych. Ustępy rozdziału 16 mówią, że zmiana statutu Związku nie może w istotny sposób naruszyć podstawowego celu realizowanego przez Związek oraz konsensualnego modelu podejmowania decyzji przez wszystkie organy Związku oraz JT, a ponadto zmiana rozdziałów od 10 do 17 (czyli tej części dokumentu, która opisuje funkcjonowanie JT) wymaga zgody wszystkich Rad JT w formie uchwał podjętych przy udziale wszystkich uprawnionych do decydowania członków tych Rad. Czyli mówiąc prostymi słowy, oznacza to: “Nic o nas bez nas!”.
Jednolity tekst statutu znajduje się tutaj: https://wolnaziemia.pl/statut-zwiazku-wolnej-ziemi/
W przypadku pytań bądź sugestii prosimy o zostawienie komentarza poniżej bądź kontakt mailowy na adres: kontakt[at]wolnaziemia.pl.
Dodaj komentarz